Over het hebben van verwachtingen. Ontsnappen uit je zelfgebouwde gevangenis?

Verwachtingen hebben van de plek waar je werkt, je relatie en jezelf als moeder of vader. ‘Verwachtingen’ waren gisteren in mijn praktijk bij drie verschillende cliënten een thema. En vooral wat te doen wanneer je de verwachtingen die je hebt, van een (werk)plek,  van een relatie en van een rol die je vervult, niet meer overeenkomen met de werkelijkheid en met wat je echt van belang vindt?

Hoe lang kun je je aanpassen aan een werksituatie, waar je verantwoordelijkheden en taken zijn beloofd die in de praktijk steeds verdraaid en gesaboteerd worden? Ik zie de dame bij wie dit speelt worstelen met loyaliteit en een onhandige combinatie van ambitie en onzekerheid. Ze is erg moe en verliest energie. Loyaliteit en ambitie zijn mooie waarden, gek genoeg lijkt ze op die waarden ook extra gas te geven in ‘ongemakkelijke’ situaties. Waar ze al lang niet meer uit kan voeren, wat ze zou willen doen en voor aangesteld is, is het ‘makkelijker’ om trouw vol te houden in de hoop eindelijk gezien te worden. In plaats van een andere stap zetten mèt haar onzekerheid (kan ik het wel?) en naar onzekerheid (nu heb ik een vaste baan). De pijn voelen van ‘niet gesteund en gezien worden’ gaan we onbewust met heel veel moeite uit de weg door stug vast te houden aan de verwachting of illusie dat, wanneer je hard werkt ‘ze’ je ooit gaan zien en waarderen.

Een andere dame vertelt hoe in haar relatie zaken zijn gebeurd, die haar gekwetst hebben en de relatie beschadigd hebben. Haar waarde ‘gelijkwaardigheid’ blijkt in een aantal belangrijke relaties niet van toepassing te zijn. Ze zegt hoeveel pijn een aantal dingen haar gedaan hebben en hoe ze niet begrijpt, waarom mensen bepaalde dingen doen. Haar aanpassingen houden de relatie in stand. Mooi, wanneer die aanpassingen uit je hart komen. Slopend, wanneer je je aanpast uit angst om iets kwijt te raken en bang bent voor de toekomst. Want wat als die toekomst niet voldoet aan je verwachtingen?

Afwijken van verwachtingen van de mensen om je heen en afwijken van de verwachtingen die je voor en van jezelf hebt. Misschien is ‘afwijken’ niet het goede woord, maar helpt ‘uitzoomen’ oftewel ‘van een afstandje kijken naar’ de cirkels die je aan het draaien bent rondom dat ongemakkelijke gevoel van ‘verwachten’ en ‘verwachtingen’. Ongemakkelijke gevoelens zoals schuld, teleurstelling, mislukken, schaamte en frustratie. En hoe je je verwachtingen bijstelt om deze gevoelens niet te hoeven voelen of op te roepen. Hoe meer ik in deze kaders nadenk over het woord ‘verwachting’ hoe minder ik het cadeautjesgevoel krijg, die binnen letterlijk ‘in verwachting zijn’ en ‘vol verwachting klopt ons hart’ geschetst worden. Verwachtingen plaatsen stickers op de mensen om je heen, situaties en op jezelf. Het geeft een schijn van controle. In bovenstaande situaties houden ‘verwachtingen’ je gevangen in een zelfgebouwde gevangenis.

Welke ruimte ontstaat er wanneer je niet doet wat je van jezelf verwacht? Pijnlijk voor de moeder van een autistische puberzoon (wat een stempels in één zin) die door hem geslagen is en nooit van zichzelf als moeder verwacht had een hekel aan haar zoon te krijgen. Zowel hij als zij voldoen niet aan de verwachting van zoon-zijn en moeder-zijn. Dus naast de pijnlijke situaties die zich hebben voorgedaan, gooien deze verwachtingen er nog een schepje bovenop.

Waardoor laat je je leiden wanneer je niks verwacht en geen controle hebt op de toekomst? Wanneer je gevoelens van angst, schaamte, teleurstelling, mislukken en frustratie mag voelen en niet uit de weg gaat? Wat en wie vind je dan belangrijk?

Het is echt spannend om uit je zelfgebouwde hok te stappen in een ruimte die veel groter is (dan je verwacht had 🙂 )… Ik stap graag met je mee.